Rối loạn tiêu hóa ở trẻ là hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ do hệ tiêu hóa chưa phát triển đầy đủ. Trẻ em bị rối loạn tiêu hóa lâu ngày sẽ dẫn đến suy giảm hệ miễn dịch, nguy cơ cao bị suy dinh dưỡng, chậm phát triển hoặc bệnh nguy hiểm chẳng hạn như viêm đại tràng. Do vậy mẹ nên tìm hiểu nguyên nhân và cách chăm sóc con khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa.
Dưới đây là những biểu hiện thường gặp của tình trạng rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh, bao gồm những vấn đề liên quan đến các biểu hiện, nguyên nhân và cách khắc phục.
1. Nguyên nhân nào khiến trẻ bị rối loạn tiêu hóa?
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng rối loạn tiêu hóa ở trẻ em, cụ thể như sau:
Hệ miễn dịch yếu
Từ 0 đến 6 tuổi, hệ miễn dịch và sức đề kháng của trẻ còn non yếu, chưa hoàn thiện. Do vây, trẻ rất dễ bị vi khuẩn, virus tấn công, nấm, ký sinh trùng xâm nhập gây nên các bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa. Lúc này, vi khuẩn có lợi ở đường ruột chưa đủ mạnh bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi virus gây bệnh.
Có chế độ dinh dưỡng không đảm bảo
Việc cho trẻ ăn những thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, chứa nhiều chất bảo quản, dầu mỡ, đường hóa học,… tác động xấu đến hệ tiêu hóa của con.
Ngoài ra, với những bé còn bú mẹ, dinh dưỡng của mẹ cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của con. Mẹ ăn đồ sống hoặc ôi thiu, sử dụng nguồn nước không đảm bảo để chế biến sẽ làm cho bị đau bụng, nôn trớ, thậm chí là tiêu chảy.
Rối loạn tiêu hóa ở trẻ do uống kháng sinh
Kháng sinh được cho là nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ em do khi đi vào đường ruột, kháng sinh làm mất cân bằng hệ vi sinh khi có khả năng tiêu diệt cả vi khuẩn có hại và có lợi.
Mắc các bệnh lý khác
Trẻ em hay tiết ra đờm chứa nhiều vi khuẩn gây bệnh khi mắc các bệnh như viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi,… Khi trẻ nuốt đờm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn đường ruột và rối loạn tiêu hóa không thể tránh khỏi.
2. Dấu hiệu
Nôn ói
Nôn trớ sữa là tình trạng rất thường gặp ở trẻ sơ sinh. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường nhưng đôi khi có thể là dấu hiệu hệ tiêu hóa của bé đang gặp vấn đề. Nếu trẻ chỉ bị trớ sữa bình thường thì ba mẹ không cần quá lo lắng nhưng nếu đi kèm thêm một vài biểu hiện khác thì cần đi khám cho bé.
Ðau bụng
Đau bụng là một trong những biểu hiện thường gặp nhất của tình trạng rối loạn tiêu hóa.
Ðau bụng từng cơn kèm khóc ngất. Vì trẻ sơ sinh chưa biết nói nên không thể thông báo cho ba mẹ tình trạng của mình. Phụ huynh có thể nhận biết qua những biểu hiện sau: mặt trẻ đỏ hoặc tái, bụng chướng, bàn tay nắm chặt, chân co lên bụng…
Ðau bụng ở trẻ sơ sinh có thể do các nguyên nhân như: đói, nuốt nhiều hơi khi bú hoặc bú quá nhiều. Ngoài ra, có một số bệnh lý gây nên tình trạng đau bụng như đầy hơi, táo bón, lồng ruột…
- Mẹ nên ngồi khi cho bé bú.
- Tắm nước ấm cho trẻ để bé cảm thấy dễ chịu hơn.
- Sử dụng bình bú thoát hơi tốt để trẻ không nuốt không khí quá nhiều.
- Massage bụng nhẹ nhàng cho trẻ.
- Không ép bé bú nhiều.
- Đặt em bé nằm sấp trên đầu gối rồi xoa lưng nhẹ nhàng để làm giảm áp lực lên bụng của bé.
Tiêu chảy – Triệu chứng rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh
Tiêu chảy là một dấu hiệu rối loạn tiêu hóa thường gặp ở trẻ sơ sinh. Trẻ sẽ có biểu hiện đi ngoài trên 3 lần/ngày, phân lỏng, có chất nhầy kèm theo là tình trạng mệt mỏi, kém ăn. Một số trẻ khác còn có thể bị sốt, chướng bụng.
Khi trẻ bị tiêu chảy, mẹ nên thực hiện một số biện pháp khắc phục nhanh chóng:
– Với trẻ dưới 6 tháng tuổi, mẹ tăng số lần bú nhiều lần trong một ngày.
– Với trẻ ăn dặm, mẹ bổ sung thêm những loại thực phẩm như khoai tây, cà rốt, gạo, thịt gà thịt lợn,… vào khẩu phần ăn cho bé. Tránh cho trẻ ăn hải sản, trứng, loại quả nhuận tràng như chuối, đu đủ,… làm cho tình trạng tiêu chảy kéo dài và trở nên nghiêm trọng hơn.
– Phải cho trẻ uống nước đun sôi để nguội và thực hiện chế biến đồ ăn cho trẻ phải đảm bảo vệ sinh.
– Không cho trẻ ăn thực phẩm lạ, dễ kích ứng do hệ tiêu hóa của trẻ không thích nghi kịp.
Táo bón – Triệu chứng thường gặp khi bé bị rối loạn tiêu hóa
Trẻ sơ sinh có thể đi tiêu ngày 1 lần, 2-3 lần, thậm chí 2-3 ngày mới đi một lần. Điều này sẽ là bình thường nếu phân của bé bình thường, cơ thể vẫn khỏe mạnh, trẻ vui vẻ… Tuy nhiên, nếu nhiều ngày bé không đi tiêu có thể là do con đang bị táo bón.
- Trẻ không đi tiêu thường xuyên, nhiều ngày mới đi một lần.
- Phân khô rắn, cứng như sỏi hoặc phân to.
- Bụng trẻ cứng, có biểu hiện đau bụng.
Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị táo bón có thể do trẻ bú quá ít, hoặc mẹ đang bị táo bón có sử dụng kháng sinh hoặc thuốc ho chứa codein, thực đơn ăn dặm của bé không có rau xanh, trái cây. Nếu bé uống sữa công thức chứa nhiều chất béo, nhiều protein cũng có thể gây táo bón.
Để khắc phục tình trạng táo bón, mẹ cần điều chỉnh lại chế độ ăn uống của mình để bé được bú nguồn sữa mẹ giàu dinh dưỡng và đủ chất xơ. Bên cạnh đó, cho trẻ bú mẹ thường xuyên hoặc cho con uống thêm nước. Nếu trẻ bước vào giai đoạn ăn dặm thì trong bữa ăn của bé cần có nhiều rau, trái cây…
Bên cạnh đó, mẹ nên massage bụng và tăng cường vận động cho trẻ để giúp con dễ đi tiêu hơn.
Chậm tăng cân – Biểu hiện của rối loạn tiêu hóa
Mặc dù biết nuôi con không phải cứ chăm chăm nhìn vào cân nặng của bé nhưng nếu trẻ tăng cân chậm trong thời gian dài thì đó có thể là biểu hiện của rối loạn tiêu hóa hoặc một số bệnh lý nào đó.
Việc chậm tăng cân có thể được phát hiện dễ dàng qua việc cân đo trẻ. Bên cạnh đó, trẻ cũng có thể có thêm các triệu chứng khác như mệt mỏi, uể oải… Nhiều trường hợp nặng bé còn có dấu hiệu mất nước, thóp lõm, da khô.
Khi hệ tiêu hóa có vấn đề, việc tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng bị ảnh hưởng trực tiếp. Dẫn đến việc bé không nhận đủ hàm lượng dinh dưỡng cơ thể cần dẫn đến chậm tăng cân. Hậu quả của việc trẻ sơ sinh tăng cân chậm có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như: suy dinh dưỡng, suy giảm hệ miễn dịch, trẻ luôn cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng, cấu trúc cơ của bị suy yếu, con dễ mắc các vấn đề về tim mạch…
XEM THÊM: MÁCH MẸ CÁCH PHÒNG NGỪA RỐI LOẠN TIÊU HÓA CHO BÉ TRONG DỊP TẾT
3. Cách hạn chế tình trạng rối loạn tiêu hóa của trẻ
Dưới đây là một số lời khuyên giúp mẹ hạn chế hiệu quả rối loạn tiêu hóa ở trẻ em:
– Nên cho trẻ bú hoàn toàn sữa mẹ ít nhất từ 4-6 tháng đầu để giúp hệ miễn dịch của con được tốt hơn.
– Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, đảm bảo vệ sinh cho cả mẹ và con. Đặc biệt là người mẹ cần tránh đồ ăn chứa nhiều chất bảo quản không có lợi cho hệ tiêu hóa.
– Không nên cho trẻ bú hoặc ăn quá no gây hiện tượng chướng bụng, khó tiêu.
– Tạo thói quen đi ngoài cho trẻ đúng giờ và theo dõi tình trạng phân của trẻ thường xuyên. Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường thì có nghĩa là con đang bị rối loạn tiêu hóa.
– Giữ cơ thể và môi trường xung quanh bé luôn sạch sẽ, không tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus gây bệnh.
– Mẹ nên cho con tiêm phòng đầy đủ để tránh bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa cũng như là các bệnh lý khác.
Khi thấy trẻ có những dấu hiệu của rối loạn tiêu hóa, bố mẹ nên cho con đi thăm khám ở cơ sở ý tế uy tín. Bác sĩ tìm hiểu chính xác nguyên nhân gây bệnh của con để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Bố mẹ tuyệt đối không được tự ý mua thuốc hoặc làm theo mẹo dân gian vì cơ thể trẻ em rất nhạy cảm, rất dễ xảy ra những tác dụng phụ không mong muốn.
Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương khám và điều trị các bệnh lý liên quan đến rối loạn tiêu hóa. Để được tư vấn và hỗ trợ Quý khách hàng vui lòng liên hệ số Hotline: 18009415 (miễn cước)
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
