Liệt dây thần kinh số 7 (hay còn gọi là liệt mặt, liệt Bell) là một tình trạng phổ biến gây ảnh hưởng đến chức năng của cơ mặt. Tình trạng này không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và các phương pháp điều trị sẽ giúp bạn nhận biết sớm và điều trị kịp thời.
Dây thần kinh số 7 là gì?
Dây thần kinh số 7, hay còn gọi là dây thần kinh mặt, có vai trò quan trọng trong việc điều khiển các cơ mặt, giúp chúng ta thực hiện các biểu cảm như cười, nhăn mặt, hoặc chớp mắt. Ngoài ra, nó còn tham gia vào một số chức năng khác như tiết nước bọt, nước mắt và cảm nhận vị giác ở phần trước lưỡi.
Bệnh thường xảy ra khi dây thần kinh này bị tổn thương hoặc viêm, làm suy giảm hoặc mất hoàn toàn chức năng.
Nguyên nhân gây liệt dây thần kinh số 7
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến liệt dây thần kinh số 7, bao gồm:
- Liệt Bell (liệt mặt ngoại biên tự phát):
- Là nguyên nhân phổ biến nhất, thường do virus gây viêm dây thần kinh số 7.
- Các virus như herpes simplex (HSV), Epstein-Barr hoặc cúm có thể là tác nhân.
- Nhiễm trùng:
- Nhiễm trùng tai giữa, viêm xoang, hoặc nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương.
- Tổn thương cơ học:
- Tai nạn, chấn thương vùng đầu, hoặc phẫu thuật làm tổn thương dây thần kinh số 7.
- Rối loạn hệ miễn dịch:
- Các bệnh tự miễn như đa xơ cứng (MS) hoặc hội chứng Guillain-Barré.
- Các nguyên nhân khác:
- Đột quỵ, u não, hoặc bệnh lý mạch máu não.
- Tiểu đường hoặc huyết áp cao cũng làm tăng nguy cơ liệt mặt.
Triệu chứng liệt dây thần kinh số 7
Liệt dây thần kinh số 7 thường xuất hiện đột ngột và ảnh hưởng đến một bên mặt. Các triệu chứng bao gồm:
- Mất khả năng cử động cơ mặt một bên (không thể cười, nhăn trán hoặc chớp mắt).
- Chảy nước mắt hoặc nước bọt không kiểm soát.
- Mất cảm giác vị giác ở phần trước lưỡi.
- Đau hoặc cảm giác khó chịu ở vùng tai, hàm.
- Mặt bị méo, miệng lệch sang một bên khi nói hoặc ăn uống.
- Mắt không nhắm kín, dễ bị kích ứng hoặc khô mắt.
Chẩn đoán liệt dây thần kinh số 7
Để xác định nguyên nhân và mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ thực hiện các bước sau:
- Khám lâm sàng:
- Đánh giá khả năng cử động cơ mặt và các biểu hiện bất thường.
- Xét nghiệm hình ảnh:
- Chụp MRI hoặc CT để phát hiện tổn thương não, dây thần kinh hoặc các khối u.
- Xét nghiệm máu:
- Kiểm tra nhiễm trùng, tiểu đường hoặc các bệnh lý miễn dịch.
- Điện cơ đồ (EMG):
- Đánh giá mức độ tổn thương và khả năng phục hồi của dây thần kinh số 7.
Phương pháp điều trị liệt dây thần kinh số 7
Điều trị liệt dây thần kinh số 7 phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương:
- Dùng thuốc:
- Thuốc chống viêm: Corticosteroid (như Prednisone) giúp giảm viêm và phù nề dây thần kinh.
- Thuốc kháng virus: Được sử dụng nếu nguyên nhân do virus (ví dụ: Acyclovir).
- Thuốc giảm đau: Giúp kiểm soát các cơn đau do liệt mặt.
- Vật lý trị liệu:
- Các bài tập kích thích cơ mặt, mát xa nhẹ nhàng để tăng lưu thông máu và giảm co cứng cơ.
- Sử dụng thiết bị kích thích điện để phục hồi chức năng dây thần kinh.
- Bảo vệ mắt:
- Sử dụng nước mắt nhân tạo hoặc thuốc mỡ mắt để giữ ẩm và bảo vệ giác mạc.
- Đeo kính bảo vệ mắt khỏi bụi và ánh sáng.
- Can thiệp phẫu thuật:
- Áp dụng trong các trường hợp liệt dây thần kinh do tổn thương cơ học hoặc u não.
- Hỗ trợ tâm lý:
- Tình trạng liệt mặt có thể gây tự ti và lo âu, do đó, hỗ trợ tâm lý là cần thiết để giúp người bệnh vượt qua khó khăn.
Phòng ngừa liệt dây thần kinh số 7
Dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn, bạn có thể giảm nguy cơ liệt dây thần kinh số 7 bằng các biện pháp sau:
- Tăng cường hệ miễn dịch: Duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống đủ chất, tập thể dục thường xuyên.
- Tránh căng thẳng: Căng thẳng kéo dài có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, tăng nguy cơ bệnh.
- Điều trị sớm các bệnh lý tai mũi họng: Nhiễm trùng tai hoặc xoang nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến biến chứng thần kinh.
- Bảo vệ cơ thể: Đeo mũ bảo hiểm khi lái xe, tránh chấn thương vùng đầu và mặt.
Bệnh viện đa khoa HÙng Vương là cơ sở uy tín và có điều trị hiệu quả bệnh lý liệt dây thần kinh số 7.
