Liệt dây thần kinh số VII ngoại biên theo y học cổ truyền ( đông y) với bệnh danh là: khẩu nhãn oa tà. Khẩu là miêng, nhãn là mắt, oa tà là lệch. Bệnh có nhiều nguyên nhân gây ra như : trúng phong hàn, sang chấn ( chấn thương), nhiễm trùng
( thấp nhiệt). Mỗi một nguyên nhân có phép chữa cụ thể khác nhau.
Trúng phong hàn là hay gặp nhất. Xin được trình bày nội dung này:
Thừa cơ vệ khí hư (biểu hư), gặp phải phong, hàn ( lục dâm), sẽ gây ra trúng phong hàn tam kinh dương ở mặt.
Bệnh biểu hiện:
- Sợ gió, sợ lạnh, rêu lưỡi trắng, mạch phù.
- Miệng, má, nhân trung lệch sang bên lành.
- Mắt bên bệnh nhắm không kín.
- Rãnh mũi má bên bệnh mờ, bên không bệnh hằn sâu rõ.
- Khi ăn, đồ ăn vướng trong khoang má bên bị bệnh.
- Không ngụm được nước xúc miệng.
- không tròn miệng huýt sáo, thổi lửa được.
Phép chữa trị: Khu phong tán hàn, hành khí hoạt huyết.
Một điều đáng chú ý đó là bị bệnh trong mùa hè. Không thể nói mùa hè không bị trúng phong hàn gây ra liệt dây VII ngoại biên. Mùa hè thời tiết nóng nực, uống rượu bia đi ra ngoài gặp gió, dính nước mưa (lục dâm) rất dễ bị trúng phong hàn. Nằm quạt, nằm phòng có điều hòa cho luồng gió mát vào đầu, má mặt lâu, từ mát thành lạnh cũng dẫn đến trúng phong hàn gây nên méo mặt.
Phép chữa trúng phong hàn mùa hè vẫn phải tuân thủ nguyên tắc: Hàn thì cứu, nhiệt thì châm. Không được dùng điện châm ngay. Vẫn phải khu phong tán hàn, hành khí hoạt huyết.
- Phương pháp chữa cụ thể:
Những ngày đầu (5-7 ngày):
- Xoa bóp bấm các huyệt vùng má mặt, sau tai bên bị bệnh. Liệu trình một đến hai lần/ngày, mỗi lần 45 đến 60 phút.
- Cứu tả các huyệt bên bị bệnh: Ế phong, giáp sa, địa thương, nghinh hương, thừa tương, thái dương, ngư yêu, dương bạch, phong trì, hợp cốc bên lành, nội đình bên bệnh. Có thể một đến hai lần / ngày. Mỗi lần 20 dến 30 phút.
Cần chú ý khi cứu da vùng huyệt phải hồng lên, không được cứu gây bỏng , nếu có nốt phỏng do bỏng sẽ giảm kết quả điều trị, vì sẽ làm mất tân dịch, giảm tính bảo vệ da, vệ khí càng hư.
Tai nhà có thể dùng dầu gió, cao sao vàng chấm bôi vào các huyệt trên.
* Những ngày tiếp theo ( ngày thứ 8 trở đi)
Ôn châm khoảng 2-3 ngày hoặc châm lưu kim kết hợp chiếu đèn hồng ngoại.
Tiếp theo tiến hành điện châm như : Ế phong, thái dương, quyền liêu, thừa tương, châm huyệt giáp sa hướng kim về huyệt địa thương. Châm huyệt địa thương hoặc huyệt nghinh hương hướng kim về huyệt giáp sa. Châm huyệt dương bạch hướng kim xuống huyệt ngư yêu. Châm huyệt toản trúc hướng kim xuống huyệt tình minh, chỉnh kim sao cho khi châm bảo BN nhắm mắt thì mắt bên bệnh nhắm kín được ( chú ý: huyệt này không được cho xung điện).
Kết hợp điều trị thêm các vitamin nhóm B như VTM B1,B6,B12, thêm thuốc tăng cường dẫn truyền thần kinh như Nivalin.
Thuốc nam uống kết hợp:
Ké đầu ngưa : 12 gam Tang ký sinh: 12 gam
Kê huyết đằng : 06 gam. Bạch chỉ : 12 gam.
Đinh lăng : 12 gam Ngũ gia bì : 12gam
Quế chi :08 gam Hương phu: 08 gam
Ngưu tất : 08 gam Nghệ đen : 08 gam
Cỏ ngọt : 01 gam Gừng tươi 3 lát.
Đổ ba bát nước sắc còn một bát uống nóng . Hai lần trong ngày.
Tại các cơ sở chuyên khoa có thể dùng bài cổ phương Đại tần giao thang:
Khương hoạt: 08 gam Độc hoạt : 08 gam
Tần giao : 08 gam Bạch chỉ : 08 gam
Xuyên khung : 08 gam Đương quy vỹ: 08 gam.
Ngưu tất : 12 gam Thục địa : 12 gam
Đẳng sâm :12 gam Bạch truật : 12 gam
Bạch thược : 08 gam Phục linh : 08 gam
Hoàng cầm : 08 gam Cam thảo : o6 gam
Ngày một thang sắc uống hai lần.
- Chúng tôi nhận thấy những bệnh nhân đến sớm, chưa điều trị gì, thời gian điều trị 2 dến 3 tuần là khỏi. Những bệnh nhân đã điều trị kháng sinh, Pretnisolon, điện châm ngay ngày đầu thì thời gian điều trị dài hơn và không hoàn hảo khi ra viện.
- Pòng bệnh: Khi đã uống rượu, bia trời nhiều gió, lạnh không nên ra ngoài , nếu phải đi cần che kín mặt .Khi dính nước mưa, lạnh nên ngậm vài lát gừng sống, xoa, bôi dầu gió các huyệt như đã nêu ở trên. Nằm quạt, điều hòa cần chú ý, không cho quạt, luồng gió thổi thẳng vào đầu, má, mặt /.
