Năm 2017 chứng kiến nhiều tai biến y khoa, nổi bật nhất là vụ tai biến chạy thận làm tám người tử vong tại Bệnh viện đa khoa Hòa Bình và vụ nhiễm khuẩn bệnh viện làm bốn bé sinh non tử vong tại Bệnh viện đa khoa Bắc Ninh. Tuy nhiên, hiện nay, Bộ Y tế chưa có hệ thống giám sát, thống kê về tai biến y khoa trên toàn quốc.
Vì thế, để sớm có thông tin nhằm quản lý các trường hợp tai biến y khoa, hiện nay, Bộ đang xây dựng Dự thảo Thông tư Hướng dẫn quản lý sự cố y khoa trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, hướng dẫn này sẽ giúp các cơ sở y tế nhận diện, phân loại sự cố và các nguyên tắc cơ bản để khắc phục, xử lý sự cố xảy ra cũng như có kế hoạch phòng ngừa sự cố y khoa.
Theo Viện nghiên cứu Y học Mỹ và Australia, gần 50% các sự cố y khoa không mong muốn liên quan người bệnh có phẫu thuật. Tại Mỹ, ít nhất có 44.000 – 98.000 người tử vong trong các bệnh viện hằng năm do các sự cố y khoa. Số người chết vì sự cố y khoa trong các bệnh viện của Mỹ cao hơn tử vong do tai nạn giao thông, ung thư vú hay tử vong do HIV/AIDS.
Sự cố y khoa liên quan tới nhiễm khuẩn bệnh viện cũng là vấn đề đáng báo động. WHO cho biết, có từ 5-15% người bệnh nội trú bị nhiễm khuẩn bệnh viện, tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện tại các khoa điều trị tích cực từ 9- 37%.
Tại Việt Nam, nghiên cứu của các bệnh viện về nhiễm khuẩn bệnh viện cho thấy tỷ lệ này hiện mắc từ 4,5%-8% trong số các ca bệnh nằm điều trị nội trú.
Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến chia sẻ, “Y học mang tính xác suất và bất định cao, người bệnh trong các cơ sở y tế phải trải qua nhiều thủ thuật, phẫu thuật mà không thể làm lại, sử dụng các thiết bị nguy hiểm, thiết bị xâm lấn, các hóa chất độc cũng làm tăng nguy cơ sai sót trong y tế”. Sự cố y khoa trong môi trường y tế xảy ra ở nhiều trường hợp như kê đơn nhiều thuốc, y lệnh không rõ ràng hoặc quá nhiều y lệnh do thói quen công việc một người pha thuốc, một người tiêm; sao y đơn thuốc. Tại một số bệnh viện, hiện tượng quá tải bệnh nhân cũng dẫn đến việc cắt xén hoặc làm tắt các quy trình chuyên môn.
Nhận định về thực trạng sự cố y khoa do phẫu thuật và do nhiễm khuẩn bệnh viện, Bộ trưởng Y tế cho rằng, hiện nay, lãnh đạo cơ sở khám bệnh, chữa bệnh chưa đặt an toàn người bệnh là ưu tiên hàng đầu trong chương trình cải tiến chất lượng của đơn vị; thiếu chương trình hành động cụ thể; thiếu phân bổ nguồn lực thích hợp cho hoạt động an toàn đối với người bệnh. Trong hoạt động quản lý bệnh viện vẫn còn tồn tại suy nghĩ nguyên nhân của sự cố y khoa chủ yếu do lỗi cá nhân, ít khi xem xét lỗi hệ thống.
Một trong những vấn đề quan trọng nhất mà Bộ trưởng chỉ ra, đó là việc triển khai hoạt động phòng ngừa sự cố y khoa chưa được quan tâm đúng mức: Chưa xây dựng hệ thống quản lý, sai sót, sự cố; công tác tổng hợp, báo cáo, giám sát sai sót, sự cố chưa được chú trọng; thiếu xây dựng các quy trình kỹ thuật để bảo đảm an toàn đối với người bệnh; thiếu hoạt động huấn luyện về an toàn đối với người bệnh cho nhân viên y tế…
Bên cạnh đó, đa số đội ngũ nhân viên y tế chưa qua các khóa huấn luyện về an toàn đối với bệnh nhân; Không tuân tủ đúng quy trình, quy định về an toàn đối với bệnh nhân của bệnh viện khi thực hiện các kỹ thuật; Kỹ năng thực hành còn hạn chế; Việc trao đổi thông tin giữa người bệnh, nhân viên y tế và người quản lý còn nhiều hạn chế…
Với việc xây dựng Dự thảo Thông tư Hướng dẫn quản lý sự cố y khoa trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, ngành y tế tới đây sẽ có hệ thống giám sát, thống kê về tai biến y khoa để bảo đảm sự an toàn cho người bệnh.
