Sán lá ruột nhỏ Metagonimus yokogawai là một loại ký sinh trùng phổ biến ở người và động vật có vú ăn cá, gây bệnh đường ruột với các triệu chứng đa dạng. Báo cáo này trình bày một tình huống lâm sàng về nhiễm M. yokogawai ở một bệnh nhân 49 tuổi với biểu hiện lâm sàng không điển hình, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chẩn đoán ký sinh trùng trong các trường hợp có triệu chứng lâm sàng mơ hồ.
2. Tình huống lâm sàng
Bệnh nhân đến khám với lý do nổi mẩn ngứa, ợ hơi, trào ngược, đau bụng và rối loạn phân.
2.1. Tiền sử:
Bệnh nhân có tiền sử nổi sẩn đỏ trên da, ngứa từng đợt, tự điều trị bằng thuốc không rõ loại không đỡ, đợt này ngứa tăng.
2.2. Khám lâm sàng:
Da niêm: sẩn đỏ nhỏ rải rác thân mình và các chi, ấn kính không mất màu, rải rác vết xước do cào gãi đóng vảy tiết nâu, rải rác tăng sắc tố sau viêm, không có mụn nước, bọng nước, không có tổn thương niêm mạc, test vẽ nổi dương tính.
Tiêu hóa: ợ hơi, trào ngược, đau bụng, rối loạn phân.
Các cơ quan khác: chưa phát hiện bất thường.
2.3. Cận lâm sàng:
Công thức máu: bình thường.
IgE: tăng 538 IU/ml.
Nội soi đại tràng: phát hiện hình ảnh sán lá kích thước 5mm x 1mm, ép trứng nghi ngờ Metagonimus yokogawai.
3. Chẩn đoán
Dựa trên các biểu hiện lâm sàng và kết quả nội soi đại tràng, bệnh nhân được chẩn đoán nhiễm sán lá ruột nhỏ Metagonimus yokogawai.
4. Căn nguyên ký sinh trùng
Hình thể: M. yokogawai là loài sán lá ruột nhỏ nhất ký sinh ở người, có hình quả lê, dài 1-2.5mm, rộng 0.4-0.7mm. Trứng sán hình bầu dục, có nắp, kích thước 26-28µm x 15-17µm.
Vòng đời: M. yokogawai có vòng đời phức tạp, cần đến hai vật chủ trung gian là ốc và cá nước ngọt. Người nhiễm bệnh do ăn phải cá nước ngọt có chứa nang ấu trùng sán.
Bệnh học: Sán trưởng thành ký sinh ở ruột non, bám vào niêm mạc ruột gây viêm, loét, xuất huyết. Biểu hiện lâm sàng thường gặp là đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, nôn. Trong một số trường hợp, ấu trùng sán có thể di chuyển lạc chỗ đến các cơ quan khác như gan, phổi, não gây ra các triệu chứng nghiêm trọng.
Dịch tễ học: M. yokogawai phổ biến ở các nước Đông Á và Đông Nam Á, đặc biệt là những nơi có tập quán ăn cá nước ngọt sống hoặc nấu chưa chín.
5. Bàn luận
Tình huống lâm sàng này cho thấy nhiễm M. yokogawai có thể biểu hiện với các triệu chứng không điển hình như nổi mẩn ngứa, ợ hơi, trào ngược. Điều này có thể do phản ứng dị ứng của cơ thể với kháng nguyên của sán hoặc do ấu trùng sán di chuyển lạc chỗ. Việc chẩn đoán nhiễm M. yokogawai dựa trên kết quả nội soi đại tràng phát hiện sán trưởng thành và trứng sán.
6. Kết luận
Nhiễm sán lá ruột nhỏ M. yokogawai là một bệnh lý ký sinh trùng đường ruột phổ biến, có thể gây ra các triệu chứng đa dạng. Cần nâng cao nhận thức cộng đồng về bệnh, phòng ngừa bằng cách ăn chín uống sôi, không ăn cá nước ngọt sống hoặc nấu chưa chín. Trong các trường hợp có triệu chứng nghi ngờ, cần thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán ký sinh trùng để phát hiện và điều trị kịp thời.
7. Tài liệu tham khảo
Chai, J. Y., Murrell, K. D., & Lymbery, A. J. (2009). Fish-borne parasitic zoonoses: status and issues. International journal for parasitology, 39(3), 1233-1254.
Centers for Disease Control and Prevention. (2012). Parasites – Metagonimiasis. [đã xoá URL không hợp lệ]
Pearson, R. D. (2010). Medical parasitology. Churchill Livingstone Elsevier.
