(PLVN) Tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng trong lĩnh vực y tế đang là một vấn nạn nhức nhối, không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân mà còn làm xói mòn niềm tin vào hệ thống y tế. Dưới góc nhìn pháp lý, Báo Pháp luật Việt Nam đã có cuộc phỏng vấn ông Phạm Văn Học – Phó Chủ tịch Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam; Chủ tịch HĐTV, Tổng Giám đốc Hệ thống y tế Hùng Vương.
Thưa ông, hiện nay hàng giả trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là thuốc và trang thiết bị y tế đang gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Ông đánh giá thế nào về mức độ ảnh hưởng của hàng giả đến hệ thống y tế và người bệnh?
– Có thể khẳng định rằng, hàng giả, hàng nhái trong lĩnh vực y tế đã để lại hậu quả “kép”: Trực tiếp với sức khỏe người bệnh và gián tiếp với uy tín, thương hiệu của hệ thống y tế. Với bệnh viện (BV) tư nhân, nguy cơ này đặc biệt nghiêm trọng bởi niềm tin của người bệnh là yếu tố sống còn. Chỉ một sự cố liên quan đến thuốc giả hay thiết bị kém chất lượng cũng có thể gây khủng hoảng về thương hiệu của cơ sở y tế và phải mất rất nhiều năm mới khắc phục được.
Với người bệnh, rủi ro là vô cùng lớn, từ biến chứng, kéo dài điều trị cho đến nguy hiểm đến tính mạng. Đây thực sự là một vấn nạn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền được chăm sóc y tế an toàn của Nhân dân.
Theo ông, những bất cập lớn nhất trong hành lang pháp lý hiện nay về phòng, chống hàng giả trong lĩnh vực y tế là gì? Vì sao chúng chưa đủ sức răn đe hoặc ngăn chặn triệt để?
– Tôi cho rằng có ba bất cập nổi bật trong lĩnh vực pháp lý khiến vấn nạn hàng giả vẫn tồn tại trong lĩnh vực y tế, đó là:
Thứ nhất, quy định còn chồng chéo giữa các Bộ, ngành. Việc giám sát nguồn gốc, lưu thông thuốc và thiết bị y tế chưa liền mạch. Thứ hai, chế tài xử phạt chưa đủ mạnh, nhiều vụ việc chỉ dừng ở mức xử phạt hành chính, chưa đủ sức răn đe để ngăn chặn các đường dây lớn. Thứ ba, thiếu công cụ giám sát hiện đại như truy xuất nguồn gốc bằng QR code, blockchain hay cơ sở dữ liệu tập trung.
Những khoảng trống pháp lý trên đã vô hình trung tạo “đất sống” cho hàng giả, hàng nhái, khiến các BV, nhất là khối y tế tư nhân gặp khó khăn trong việc xác minh chất lượng nguồn cung, dẫn đến những thiệt hại nghiêm trọng cho cho thị trường, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người dân.
Từ góc độ của Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam, ông có kiến nghị gì để hoàn thiện chính sách và tăng cường hiệu quả phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước và hệ thống y tế tư nhân trong “cuộc chiến” chống hàng giả, hàng nhái?
– Để ngăn chặn hàng giả nói chung và trong lĩnh vực y tế nói riêng, chúng tôi đề xuất bốn giải pháp sau đây: Một là, cần phải hoàn thiện hành lang pháp lý minh bạch, đồng bộ, đặc biệt trong quản lý nhập khẩu, phân phối thuốc, trang thiết bị y tế. Hai là, thiết lập cơ chế phối hợp liên ngành giữa Bộ Y tế, Công an, Hải quan và Hiệp hội để chia sẻ thông tin về các đầu mối rủi ro. Ba là, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia, cho phép bệnh viện kiểm tra tức thì nguồn gốc sản phẩm. Bốn là, khuyến khích xã hội hóa công nghệ chống hàng giả, với sự đồng hành của cả Nhà nước và doanh nghiệp.
Chỉ khi nào có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan chức năng và sự ủng hộ, chung tay của các doanh nghiệp, chúng ta mới đủ sức ngăn chặn hiệu quả hàng giả trong lĩnh vực y tế.
