BS Nguyễn Trung Cấp, Phó trưởng Khoa Cấp cứu (BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương) cho biết, đêm cuối năm 2013, bệnh viện tiếp nhận 2 ca viêm màng não mủ nghi do mắc liên cầu lợn. Cả hai bệnh nhân đều là nam giới, vào viện hôm 31/12 sau 4 ngày ăn tiết canh. Đó là trường hợp của bệnh nhân nam (33 tuổi, Thành Công, Hà Nội) vào viện trong tình trạng hôn mê, vật vã. Trước đó, đi công tác Ninh Bình, bệnh nhân này đã ăn nhậu tất niên với bạn và ăn hai bát tiết canh dê để lấy may. May đâu chưa thấy, sau 4 ngày ăn tiết canh, bệnh nhân đột ngột sốt cao rồi nhanh chóng bị hôn mê, vật vã và phải nhập viện.
Bệnh nhân còn lại cũng là một nam giới ở Hoàng Mai, cũng với tâm lý, cuối năm làm bát tiết canh cho đỏ và cũng phải nhập viện trong tình trạng sốt cao, hôn mê sâu vì viêm màng não mủ.
“Cả hai bệnh nhân đều có những dấu hiệu điển hình của căn bệnh liên cầu lợn, thể viêm màng não mủ. Ngay khi nhập viện, bệnh nhân đã được điều trị tích cực, đến nay đã tỉnh táo”, BS Cấp cho biết.
Trước đó, một bệnh nhân ở Hưng Yên nhập viện trong tình trạng sốt cao, sốc, xuất hiện các ban hoại tử vùng tay, cẳng chân… do mắc liên cầu lợn vì ăn tiết canh. Ca bệnh này phải trả qua hơn 20 ngày điều trị mới qua nguy kịch.
Theo TS Nguyễn Văn Kính, Giám đốc BV Nhiệt đới, Tết đến gần, nguy cơ bệnh nhân mắc liên cầu lợn lại tăng lên do tập quán thịt lợn, ăn tiết canh lấy may dịp cuối năm. Dù tuyên truyền rất nhiều, nhìn hình ảnh bệnh nhân với những ban hoại tử vùng da chân, tay rất khủng khiếp, nhưng với nhiều người nỗi sợ hãi không vượt qua được sở thích món khoái khẩu. Năm nào dịp giáp Tết, số bệnh nhân mắc liên cầu lợn phải nhập viện lại tăng lên. Không ít trường hợp sau ăn tiết canh lấy “đỏ” thì đã phải điều trị xuyên Tết trong bệnh viện.
“Nhìn bát tiết canh bắt mắt, nhiều người không thể kìm lòng. Nhưng trong tiết canh tiềm ẩn lây truyền rất nhiều bệnh nguy hiểm như tiêu chảy, liên cầu lợn. Một bệnh nhân bị bệnh liên cầu khuẩn lợn thể viêm màng não mủ phải nằm viện điều trị ít nhất là 3 tuần, có những bệnh nhân nhiễn khuẩn huyết phải điều trị đến 2 tháng, với chi phí hàng trăm triệu, tùy thuộc di chứng có trầm trọng hay không trầm trọng”, BS Cấp cho biết.
Dễ tử vong, nhiều di chứng
TS Kính cho biết, thời gian ủ bệnh của liên cầu lợn có thể vài tiếng đến 4 – 5 ngày. Khi nhiễm liên cầu lợn, người bệnh có nguy cơ nhiễm trùng huyết, viêm màng não mủ, thậm chí bị kết hợp cả hai thể bệnh này. Liên cầu lợn gây ra tình trạng bệnh lý rất nặng nề, đe dọa tử vong cao, nếu bệnh nhân qua khỏi cũng để lại nhiều di chứng cho người bệnh. Theo một nghiên cứu của Viện Vệ sinh dịch tễ TƯ trong năm 2010, trên 55 bệnh nhân mắc liên cầu nặng phải nhập viện này điều trị ở miền Bắc thì tỷ lệ tử vong là gần 13%.
Bệnh nhân mắc liên cầu lợn có nguy tử vong cao bởi bệnh khởi phát bằng sốt cao, sau đó tri giác lơ mơ, li bì hôn mê, bệnh nhân sốc tụt huyết áp, xuất hiện các ban hoại tử trên da. Đáng nói, bệnh diễn tiến cực nhanh dẫn đến suy đa phủ tạng, đe dọa tử vong nếu bệnh nhân đến viện muộn.
Ngoài gây bệnh lý nguy kịch tính mạng, căn bệnh này cũng để lại nhiều di chứng. Đến 40% bệnh nhân nhiễm liên cầu lợn có biểu hiện giảm thính lực. Việc phục hồi thính lực là khác nhau ở từng người, thậm chí có người bị điếc vĩnh viễn. Thêm một điểm cần lưu ý là đã từng bị nhiễm liên cầu khuẩn lợn, người bệnh vẫn hoàn toàn có thể mắc lại lần sau. Vì căn bệnh này giống như nhiễm trùng liên cầu bình thường, không để lại miễn dịch lâu dài cho cơ thể.
“Đáng ngại là tập quán ăn tiết canh của người dân còn rất phổ biến, với suy nghĩ lợn nhà nuôi, lợn mán là lành, là an toàn. Trong khi thực tế, vi khuẩn liên cầu cư trú tại vòm họng lợn, dù chưa gây bệnh cho lợn (lợn lành mang trùng) thì vi khuẩn này hoàn toàn có thể xâm nhập vào máu trong quá trình giết mổ, gây bệnh khi ăn tiết canh. Khuẩn liên cầu có thể cư trú ở bất cứ con lợn nào, từ lợn luôn, lợn mán mường…” TS Kính cảnh báo.
Khi thực phẩm đó không được nấu chín kỹ (tiết canh, nem chua, nem chạo…), những người ăn sẽ nguy cơ nhiễm bệnh rất cao. Ngoài ra, trong quá trình chế biến, tiếp xúc trực tiếp (vệ sinh chuồng trại, giết mổ) cũng có thể lây nếu có các vết xước chân, tay (ở nhiệt độ 25oC, khuẩn này sẽ sống được 24 giờ trong bụi và 8 ngày trong phân).
Vì thế, nếu ăn tiết canh, các sản phẩm thực phẩm từ lợn chưa được chế biến chín mà có các dấu hiệu như sốt cao, tiêu chảy cần nhập viện sớm. Tốt nhất, mọi người nên từ bỏ món tiết canh lợn bởi nó có quá nhiều nguy cơ cho sức khỏe.
Thực tế tại BV Bệnh nhiệt đới Trung ương mỗi năm tiếp nhận khoảng 50 ca mắc liên cầu lợn và đại đa số bệnh nhân đều có liên quan trực tiếp đến việc ăn tiết canh, thịt tái, chăm sóc, giết mổ lợn.
Hồng Hải
