TÌM HIỂU VỀ BỆNH ĐAU ĐẦU

Đau đầu là triệu chứng phổ biến, thường gặp, có thể là biểu hiện của rất nhiều bệnh lý, tổn thương nghiêm trọng nhưng cũng có thể do các yếu tố không bệnh lý gây ra. Vậy làm thế nào để xác định hay bị đau đầu nguyên nhân do đâu? Có nguy hiểm không? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

BỆNH ĐAU ĐẦU LÀ GÌ?

Đau đầu hay nhức đầu là tình trạng rất phổ biến, có thể gặp phải ở bất cứ đối tượng nào. Tình trạng đau thường xuất hiện ở vùng đầu và mặt. Thỉnh thoảng đau ở vùng cổ trên cũng được xếp vào nhóm đau đầu. Cơn đau có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên đầu, đau tại một vị trí nhất định hoặc tỏa ra khắp đầu

Đau nhức đầu có nhiều cường độ và tính chất khác nhau. Người bệnh có thể cảm thấy đau âm ỉ, đau dữ dội, đau nhói hoặc đau châm chích ở đầu. Cơn đau phát triển dần dần hoặc đột ngột, kéo dài từ vài phút đến vài ngày.

NGUYÊN NHÂN CỦA BỆNH ĐAU ĐẦU

Đau đầu do bệnh lý

Cơn đau nhức đầu có thể do những bệnh lý không nguy hiểm như:

– Viêm xoang: 90% các trường hợp viêm xoang đều có triệu chứng đau đầu hoặc đau nửa đầu thường xuyên. Muốn dứt điểm triệu chứng này cần điều trị khỏi viêm xoang.

– Đau nửa đầu Migraine: Đây cũng là nguyên nhân gây đau đầu khá phổ biến, y học thường gọi là rối loạn vận mạch não hoặc đau đầu vận mạch. Người bệnh bị đau nửa đầu không cố định, mạch da đầu căng giật từng cơn, đau vừa tới dữ dội. Bệnh phổ biến ở phụ nữ trung niên, triệu chứng đau đầu thường xảy ra vào buổi sáng.

Đau nửa đầu Migraine khá lành tính nhưng những cơn đau nhức đầu gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và cuộc sống bệnh nhân. Một vài trường hợp bệnh có thể gây biến chứng thần kinh.

– Tăng nhãn áp

Bệnh lý ở hệ thần kinh mắt cũng là một trong những nguyên nhân gây đau đầu. Đặc biệt là các bệnh lý rối loạn điều tiết, tăng nhãn áp,… gây ra cơn đau nửa đầu dữ dội. Ngoài ra xuất hiện triệu chứng suy giảm thị lực, đỏ mắt,…

– Thiếu máu

Thiếu máu, đặc biệt thiếu máu lên não gây ra những cơn đau nhức đầu nghiêm trọng, kèm theo triệu chứng mệt mỏi, chóng mặt,… Bệnh nhân cần tìm ra nguyên nhân và điều trị thiếu máu mới khắc phục được tình trạng này.

– Bệnh lý mạn tính

Bệnh nhân nếu gặp những cơn đau đầu liên tục có thể do mắc các bệnh mạn tính như: đái tháo đường, lupus ban đỏ, tăng huyết áp,…

Hay bị đau đầu có thể là do những bệnh lý nguy hiểm không thể lơ là như:

– Tai biến mạch máu não

Những bệnh nhân bị tai biến mạch máu não trước đó thường bị đau nhức đầu liên tục, có thể kèm theo triệu chứng khác như: giảm thị lực, nôn mửa, thay đổi ý thức, giảm khả năng nói, mất thăng bằng, tê bì vùng mặt,… Cần sớm phát hiện các triệu chứng báo hiệu để can thiệp kịp thời, tránh tai biến mạch máu não xảy ra sẽ gây những hậu quả nặng nề, thậm chí là tử vong

Khối u não

Khoảng 50% người bệnh có khối u não thường xuyên bị đau đầu không rõ nguyên nhân, cơn đau nhiều hơn về đêm đến sáng. Đặc biệt cơn đau ngày càng dữ dội, vượt qua mức chịu đựng. Để chẩn đoán cơn đau đầu có phải do khối u não hay không cần chụp CT scan hoặc MRI.

– Nhiễm trùng não hoặc màng não

Đặc điểm của bệnh lý nguy hiểm này là gây cơn đau đầu liên tục, cùng các triệu chứng rõ ràng của nhiễm trùng như: thường bị sốt, sợ ánh sáng và tiếng động, cứng vùng gáy,… Cũng cần chụp MRI, xét nghiệm máu, chọc dò dịch tủy để chẩn đoán bệnh.

– Di chứng chấn thương

Các chấn thương gây va đập vùng đầu từ nặng tới nhẹ gây tổn thương máu tụ mạn tính cũng là nguyên nhân gây đau đầu thường xuyên. Để khắc phục tình trạng này, cần phẫu thuật để giải phóng chèn ép thần kinh, dẫn lưu huyết tụ.

Đau đầu không do bệnh lý

Phần lớn các trường hợp đau đầu do nguyên nhân ngoài bệnh lý, chủ yếu do chế độ sinh hoạt, tâm sinh lý không lành mạnh như:

• Uống nhiều rượu, bia, đồ uống chứa caffein
• Có sự thay đổi trong việc ăn uống, ngủ nghỉ
• Có chuyện đau buồn, lo lắng
• Căng thẳng liên quan đến gia đình và bạn bè, công việc hoặc trường học.
• Đứng, ngồi sai tư thế ảnh hưởng lên mắt, cổ hoặc lưng
• Ánh sáng mạnh, tiếng ồn hoặc thời tiết thay đổi.

Tình trạng đau đầu, đặc biệt là đau nửa đầu, chịu ảnh hưởng bởi yếu tố di truyền. Hầu hết trẻ em và thanh thiếu niên mắc chứng đau nửa đầu đều có các thành viên khác trong gia đình mắc bệnh. Khi cả cha và mẹ đều có tiền sử mắc chứng đau nửa đầu, thì 70% khả năng con của họ cũng sẽ mắc chứng bệnh này.

ĐỐI TƯỢNG NGUY CƠ CAO BỊ ĐAU ĐẦU

Đau đầu cực kỳ phổ biến và có thể xảy ra ở bất cứ đối tượng nào. Tuy nhiên, những đối tượng hay gặp nhất là:

• Phụ nữ: Nhìn chung, tỷ lệ xuất hiện cơn đau ở nữ giới thường cao hơn nam giới, đặc biệt là chứng đau nửa đầu. Đau nửa đầu có thể xuất hiện do sự thay đổi hormone sinh dục nữ. Cơn đau nhức dễ xảy ra vào thời điểm hành kinh và mãn kinh.
• Người thường xuyên sử dụng rượu, bia, cà phê, thuốc lá và các chất kích thích
• Người hay bị căng thẳng, người hay lo lắng
• Người thường xuyên làm việc với máy tính không nghỉ: nhân viên văn phòng, nhân viên thiết kế đồ họa vi tính, IT…
• Người có bố, mẹ, anh chị em ruột bị mắc chứng đau nửa đầu.

TRIỆU CHỨNG CỦA BỆNH ĐAU ĐẦU

minh họa triệu chứng đau đầu

Đau đầu được phân thành ba loại:

• Đau căng đầu
• Đau nửa đầu
• Đau đầu từng cơn.

Tùy từng loại đau đầu mà sẽ có các triệu chứng khác nhau như đau âm ỉ, đau dữ dội, đau nhói, đau châm chích; có khi chỉ đau trong vài phút, có khi cơn đau kéo dài vài ngày.

Triệu chứng xảy ra khi đau căng đầu

• Mức độ đau từ nhẹ đến vừa, cảm giác như có một dải băng quấn chặt quanh đầu.
• Nó thường xuất hiện ở cả hai bên đầu và chỉ kéo dài trong thời gian ngắn làm cho người bệnh có cảm giác khó chịu và bực mình.

Triệu chứng xảy ra khi đau nửa đầu

• Cơn đau nửa đầu làm người bệnh đau đầu dữ dội, đau dồn dập, mức độ đau từ vừa đến nặng và chỉ xuất hiện ở một bên đầu.
• Người bị đau nửa đầu thường nhạy cảm với ánh sáng, tiếng ồn

• Đau đầu buồn nôn, nôn mửa có thể xảy ra khi bệnh nhân bị đau căng đầu.
• Cơn đau loại này thường làm cho tình trạng đau đầu kéo dài có thể diễn ra từ vài giờ đến vài ngày và có thể lặp đi lặp lại.

Triệu chứng xảy ra khi đau từng cơn

• Người bệnh thấy đau nhức nhối, thường  khu trú ở một bên mắt
• Cơn đau bắt đầu từ một bên đầu, xung quanh và phía sau mắt, sau đó trở nặng và có thể kéo dài từ 15 phút đến 3 giờ, có thể kèm với các triệu chứng sưng mắt, chảy nước mắt, đỏ và nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi chỉ ở bên phần đầu bị ảnh hưởng.

Trước khi điều trị cần xác định được cơ thể đang mắc chứng đau đầu nào để có thể điều trị và ngăn ngừa hiệu quả.

CÁC DẤU HIỆU NGUY HIỂM KHI ĐAU ĐẦU 

Phần lớn các cơn đau sẽ biến mất trong một thời gian ngắn khi người bệnh được nghỉ ngơi, thư giãn. Tuy nhiên, nếu gặp phải những dấu hiệu sau đây khi đau đầu, người bệnh cần đến cơ sở y tế thăm khám ngay lập tức:

• Cơn đau xảy ra đột ngột, trở nặng trong vòng vài giây hoặc vài phút, hoặc cơn đau cực kỳ tồi tệ đến mức không thể chịu được
• Đau đầu nặng kèm theo sốt hoặc cứng cổ
• Người bệnh có thể có tình trạng co giật, thay đổi tính cách, lú lẫn hoặc ngất xỉu.
• Cơn đau xuất hiện nhanh chóng sau khi tập thể dục gắng sức hoặc chấn thương nhẹ.
• Đau đầu mới xuất hiện, đi kèm biểu hiện yếu, tê tay chân, nhìn mờ. Mặc dù chứng đau nửa đầu đôi khi có thể gây ra những triệu chứng này nhưng người bệnh vẫn nên được đánh giá khẩn cấp khi những triệu chứng này xuất hiện ngay lần đầu tiên.

Nếu cơn đau đầu xuất hiện dai dẳng, thường xuyên, gây cản trở các hoạt động bình thường hoặc nặng dần theo thời gian, bạn cũng nên đến gặp bác sĩ sớm để được kiểm tra và thăm khám.

Đau đầu được xem là một trong những nguyên nhân cũng như dấu hiệu của bệnh rối loạn tiền đình. Vì thế khi thế có dấu hiệu đau đầu thường xuyên cần đi thăm khám kiểm tra sức khỏe ngay. Tránh để lâu dài sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.

CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN BỆNH ĐAU ĐẦU

Ngoài hỏi bệnh để khai thác tiền sử, để chẩn đoán chính xác đau đầu do đâu cần thực hiện khám, gồm:

Khám toàn thân

Toàn bộ các cơ quan nội tạng, đặc biệt là tim mạch, phải đo huyết áp, dù là bệnh nhân trẻ (đề phòng cơn tăng huyết áp ác tính).

Khám thần kinh – tâm thần

• Chú ý khám tại chỗ.
• Quan sát xem sọ và mặt có biến dạng, có sẹo dày, da đầu có nổi u cục, có điểm đau trên sọ và trên đường đi của những nhánh dây V không.  Sờ, gõ vào vùng mà bệnh nhân kêu đau và vùng đối diện (ví dụ: có thể phát hiện tiếng gõ “boong boong” của úng thuỷ não). Khám cẩn thận, toàn diện về thần kinh – tâm thần.
• Khám vận động nhãn cầu, các phản xạ đồng tử và chức năng thăng bằng.

Khám chuyên khoa

• Mắt: khúc xạ, thị lực, thị trường, áp lực nhãn cầu, áp lực động mạch võng mạc, đáy mắt.
• Tai – mũi – họng các xoang.
• Răng.

Khám xét cận lâm sàng

• Chụp sọ, chụp các xoang và chụp cột sống cổ.
• Xét nghiệm máu: hồng cầu, bạch cầu, công thức bạch cầu, tốc độ máu lắng, định lượng ure huyết, nước tiểu (đường, albumin).

Trong các trường hợp cần thiết tiến hành:

• Chọc ống sống thắt lưng (khi không có chống chỉ định).
• Ghi điện não.
• Chụp động mạch não (AG).
• Chụp khí não đồ (PEG).
• Chụp CT.scanner hoặc chụp cộng hưởng từ sọ não.

ĐIỀU TRỊ CHỨNG ĐAU ĐẦU

Việc đầu tiên cần thiết nhất khi bị đau đầu là người bệnh cần dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn và tránh căng thẳng tâm lý. Sau đó, tùy vào nguyên nhân gây đau nhức, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp cho người bệnh. Nếu cơn đau do một bệnh lý nào đó gây ra, phương pháp điều trị sẽ tập trung vào giải quyết bệnh lý gây đau đầu. Khi bệnh tình thuyên giảm, các cơn đau cũng sẽ dần biến mất.

Tuy nhiên, không phải khi nào cơn đau đầu cũng liên quan đến bệnh lý. Trong trường hợp này, cơn đau có thể nhanh chóng thuyên giảm và biến mất khi được điều trị bằng các biện pháp thích hợp.

Sử dụng thuốc

Tình trạng đau căng đầu thường đáp ứng tốt với thuốc giảm đau không kê đơn, chẳng hạn như aspirin, acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Advil). Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý rằng việc lạm dụng các loại thuốc này có thể dẫn đến tình trạng đau đầu mãn tính.

Đối với những cơn đau đầu thường xuyên hoặc nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng các loại thuốc trị đau đầu theo toa.

Điều trị triệu chứng

• Nghỉ ngơi thể lực và tránh căng thẳng tâm lý là một biện pháp cần thiết trong tất cả mọi trường hợp.
• Thuốc giảm đau: có hiệu quả trong nhiều trường hợp đau đầu nhưng không nên dùng trong thời gian dài.
• Phương pháp vật lý: Sử dụng phương pháp chườm đá khi sốt cao, xoa bóp, day huyệt.
• Châm cứu các huyệt: thái dương, ấn đường, bách hội, đầu duy. Cần chú ý tất cả các biện pháp trên đều tiến hành trên cơ sở liệu pháp tâm lý.

PHÒNG NGỪA CƠN ĐAU NHỨC ĐẦU 

Chìa khóa để ngăn ngừa chứng đau đầu là tìm ra các yếu tố có khả năng kích hoạt cơn đau đầu. Chẳng hạn, một số người cảm thấy nhức đầu khi ngửi mùi nước hoa mạnh hoặc ăn một số loại thực phẩm nhất định (hạt điều, hành tây, chocolate…). Các yếu tố kích hoạt đau đầu ở mỗi người là khác nhau. Khi đã xác định được chúng, người bệnh có thể tránh hoặc giảm thiểu tiếp xúc với chúng để phòng ngừa đau đầu.

Bên cạnh đó, một số phương pháp khác cũng giúp phòng ngừa và hạn chế chứng đau đầu hiệu quả mà người bệnh có thể tham khảo:

Học cách quản lý căng thẳng: Hạn chế tối đa các tác nhân gây căng thẳng và sử dụng các phương pháp đối phó lành mạnh nếu gặp phải những căng thẳng không thể tránh khỏi.
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, đủ chất. Ăn điều độ, không bỏ bữa, chú ý duy trì lượng đường trong máu ổn định.

• Uống đủ nước: Người bệnh cần bổ sung đủ nước, đặc biệt là trong những ngày nóng bức vì thiếu nước có thể khiến cơ thể choáng váng, mệt mỏi dẫn tới đau ở vùng đầu.
• Ngủ đủ giấc: Thiếu ngủ là nguyên nhân gây đau nhức đầu phổ biến. Ngủ đủ giấc (7 – 8 tiếng mỗi đêm) sẽ giúp nâng cao năng lượng vào buổi sáng, giảm mệt mỏi, đau đầu và căng thẳng.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục ít nhất ba lần một tuần trong 30 phút có thể giúp giảm căng thẳng, giảm đau đầu và nâng cao sức khỏe tổng thể.
• Hạn chế uống rượu, bia, các thức uống chứa chất kích thích như caffeine…
• Tạo khoảng thời gian nghỉ ngơi ngắn trong lúc làm việc để tránh đau đầu và chống mỏi mắt.

Nhiều bệnh nhân lạm dụng sử dụng thuốc giảm đau khi hay bị đau đầu kéo dài. Việc lạm dụng thuốc giảm đau càng khiến bệnh lý tiềm ẩn thêm nặng, gây nhiều hậu quả sức khỏe. Cần tìm ra nguyên nhân và khắc phục loại bỏ từ nguyên nhân mới giúp loại bỏ những cơn đau đầu khó chịu.

Việc phân biệt nguyên nhân hay bị đau đầu do bệnh lý nguy hiểm hay lành tính, nguyên nhân ngoài bệnh lý rất quan trọng để có thể khắc phục, loại bỏ tình trạng bệnh. Nếu hay bị đau đầu cùng các triệu chứng bất thường khác, hãy tới các cơ sở y tế để được tư vấn, điều trị sớm nhất. Đừng chủ quan với bất cứ dấu hiệu bệnh bất thường nào.

Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, bệnh nhân cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Để đặt lịch khám bệnh cùng bác sĩ tại giàu kinh nghiệm của Hệ thống y tế Hùng Vương, xin vui lòng liên hệ tổng đài 18009415.