Ung thư gan là một trong các bệnh ác tính và có số ca vong do mắc bệnh ở mức cao tại Việt Nam. Các tế bào ung thư tại gan sinh trưởng quá mức chính là nguyên dân gây ra bệnh. Đây là căn bệnh phổ biến ở cả hai giới. Bệnh tiến triển khá âm thầm trong giai đoạn sớm nên người bệnh thường bỏ lỡ cơ hội điều trị tốt. Vì vậy, khả năng chữa khỏi và thời gian sống thêm của bệnh nhân ung thư gan không cao.
1. Ung thư gan có nguy hiểm không?
Ung thư gan gồm ung thư nguyên phát và ung thư thứ phát. Ung thư gan nguyên phát gặp ở 80% bệnh nhân, là hiện tượng xuất hiện các tế bào ác tính trong gan, tăng trưởng không kiểm soát, tập hợp lại với nhau thành khối u ác tính có khả năng xâm lấn tới các mô lân cận và theo máu, hệ bạch huyết di căn tới những cơ quan xa hơn trên cơ thể. Bệnh gặp ở nam giới nhiều hơn phụ nữ, chủ yếu ở những người trên 50 tuổi, bị xơ gan hoặc nhiễm siêu vi B, C.
Ung thư gan thứ phát là dạng bệnh mà tế bào ung thư xuất phát từ cơ quan khác di căn tới gan và hình thành khối u ác tính tại gan.
Đây là một trong những loại ung thư phổ biến nhất hiện nay và độ nguy hiểm của nó chỉ đứng sau ung thư phổi. Bệnh nhân ung thư gan có thể gặp các biến chứng như:
- Suy gan: gan bị tổn thương, không còn đảm bảo chức năng, dẫn tới suy gan. Tình trạng này xảy ra khi các tế bào gan bị tổn thương nhiều.
- Suy thận: khi chức năng gan hoạt động kém, thận sẽ phải làm việc nhiều hơn để lọc độc tố cho cơ thể và lâu dài có thể dẫn tới suy thận. Thận bị suy làm giảm khả năng lọc và bài tiết nước tiểu, dẫn tới tình trạng tích lũy các chất độc hại trong cơ thể, gây nguy hiểm cho tính mạng bệnh nhân.
- Di căn: là biến chứng đáng sợ nhất của ung thư gan. Tế bào ung thư từ gan sẽ di căn tới những cơ quan khác trên cơ thể. Việc điều trị ở giai đoạn di căn hầu như không thể chữa khỏi, chỉ nhằm mục đích kéo dài sự sống và giảm bớt triệu chứng khó chịu cho bệnh nhân.
2. Nguyên nhân dẫn đến ung thư gan
– Xơ gan
Có đến 80% tỷ lệ người mắc bệnh ung thư gan bắt nguồn trên nền gan xơ. Những lý do có thể gây ra tình trạng xơ gan dẫn đến ung thư hóa gồm: xơ gan thứ phát do mắc bệnh viêm gan B, C dẫn đến sau 20 – 40 năm xuất hiện khối u ở gan. Đồng thời, bệnh xơ gan có xuất phát từ việc uống nhiều rượu, nhiễm sắc. Dù vậy vẫn có một số trường hợp nhiễm viêm gan B và C vẫn mắc bệnh ung thư ở gan dù chưa từng bị xơ gan.
– Các nguyên nhân khác
Nếu dùng quá nhiều thuốc tránh thai quá nhiều và liên tục cũng có thể dẫn đến ung thư ở gan. Bởi loại thuốc này có thể tạo nên u tuyến (Adenoma) trong gan nếu dùng kéo dài, dễ dẫn đến khối u ở biểu mô tế bào gan.
Ngoài ra, hoạt chất Aflatoxin có mặt trong một số loại thực phẩm như đỗ, lạc bị mốc cũng là một trong nguyên do gây ra tình trạng gan có khối u.
3. Triệu chứng bệnh ung thư gan
Người bệnh có thể tình cờ nhận biết bệnh ung thư ở gan cho dù không xuất hiện biểu hiện lâm sàng nào trong những lần định kỳ thăm khám 3 – 6 tháng. Có những dấu hiệu ung thư ở gan:
3.1. Triệu chứng cơ năng
-
Vàng da: Đây là biểu hiện thường xuất hiện nhất, dễ thấy rõ khi tiếp xúc trực tiếp với ánh mặt trời. Vàng da là kết quả của việc đường mật bị tắc nghẽn do khối u gây ra. Muối mật từ trong đường mật trào ngược vào các xoang gan, di chuyển vào máu và tích tụ dưới da. Triệu chứng vàng da đôi khi còn kèm theo biểu hiện khác như nước tiểu đậm màu hơn và phân trở nên bạc màu.
-
Mắt vàng: Có màu vàng sậm ở củng mạc mắt, biểu hiện này có thể xuất hiện đồng thời hoặc trước lúc bị vàng da.
-
Ngứa: Đây là triệu chứng xuất hiện cùng lúc với vàng da, tuy nhiên ở một số bệnh nhân lại có trước khi da bị vàng. Cơn ngứa thường bộc phát nặng khi về đêm và đa số không có loại thuốc điều trị nào có thể đáp ứng. Tình trạng ngứa là do acid mật tích tụ dưới da, khiến các thụ thể thần kinh cảm giác bị kích thích.
-
Sụt cân: Tại thời điểm chẩn đoán, có đến 30 – 50% bệnh nhân bị sụt cân. Đây là hậu quả của việc ăn không tiêu, chán ăn, chướng bụng, tiêu hóa rối loạn do không có dịch mật được đẩy xuống ruột.
-
Đau bụng: Ở giai đoạn đầu, người bệnh thường thấy đau bụng ở vùng gan, cơn đau không rõ ràng, khá mơ hồ. Việc đau bụng dữ dội và nhiều lần có thể do hậu quả của tắc mật.
3.2. Triệu chứng thực thể
-
Gan to, trong 25% các trường hợp bờ gan dưới bờ sườn có thể được sờ thấy với mật độ mềm.
-
Khối khu trú: hiếm khi sờ được khối khu trú tại vùng gan.
XEM THÊM: CỨU SỐNG NỮ BỆNH NHÂN VỠ GAN, VỠ THẬN ĐỘ IV NHỜ ĐƯỢC CAN THIỆP NÚT MẠCH KỊP THỜI
4. Các biện pháp chẩn đoán bệnh
Việc chẩn đoán tế bào ung thư ở gan nguyên phát gồm 1 trong 3 tiêu chuẩn sau (Theo Bộ Y tế hướng dẫn chẩn đoán và chữa bệnh ung thư gan nguyên phát)
-
Có bằng chứng giải phẫu là bệnh ung thư ở gan nguyên phát.
-
Hình ảnh MRI có cản từ hoặc CT ổ bụng có cản quang
-
Hình ảnh MRI ổ bụng có cản từ hoặc CT có cản quang, có mắc bệnh viêm gan C hoặc B. Bác sĩ có thể chỉ định làm sinh thiết gan nếu thấy cần thiết.
Bắt buộc thực hiện sinh thiết gan nếu các trường hợp trên đều không đủ tiêu chuẩn để xác định chẩn đoán.
