MỘT QUYẾT ĐỊNH HỢP LÝ
Không có gì là sai khi chẩn đoán và điều trị nhầm từ xuất huyết nang buồng trứng sang viêm ruột thừa cấp. Các bạn nên nhớ rằng, trong giới phẫu thuật viên luôn có câu cửa miệng đại loại rằng phẫu thuật cắt ruột thừa viêm là một trong nhưng phẫu thuật mà bất cứ bác sĩ giỏi nào cũng thực hiện đầu tiên khi mới chập chững bước vào nghề vì đây là loại phẫu thuật dễ thực hiện, và cũng chính bệnh ruột thừa viêm lại luôn là mối nguy hiểm rình rập khiến các bác sĩ giỏi có thể bị treo dao bất cứ lúc nào vì không phải lúc nào cũng chẩn đoán được bệnh ruột thừa viêm, nhất là ở những thể không điển hình hoặc có nhiều bệnh lý khác với biểu hiện triệu chứng tương tự và dễ gây nhầm lẫn.
Hình ảnh vị trí ruột thừa và viêm ruột thừa cấp. Ảnh: Mayo Clinic
Ruột thừa (appendix) là một túi hẹp hình ngón tay nhô ra từ đại tràng hoặc manh tràng, nằm trong ổ bụng tương ứng với HỐ CHẬU PHẢI ở bên ngoài thành bụng. Viêm ruột thừa (appendicitis) xảy ra khi ruột thừa bị viêm và chứa đầy mủ. Triệu chứng thường gặp của viêm ruột thừa là đau bụng vùng HỐ CHẬU PHẢI. Nếu viêm ruột thừa cấp tính không được phát hiện hoặc phát hiện muộn thì nó có thể vỡ ra gây viêm phúc mạc, đây là biến chứng rất nguy hiểm và có thể để lại nhiều hậu quả xấu cũng như tử vong.
Bệnh viêm vùng chậu (Pelvic inflammatory disease/PID) là bệnh nhiễm trùng ống dẫn trứng, buồng trứng, tử cung và cổ tử cung. Bệnh viêm vùng chậu không được điều trị có thể gây ra tổ chức sẹo và các ổ tích tụ dịch nhiễm trùng (ổ áp xe) phát triển trong vòi trứng làm tổn thương tới cơ quan sinh sản. Bên cạnh đó, u nang buồng trứng (ovarian cyst) cũng có thể gây đau bụng vùng hố chậu, nhất là khi kích thước nang lớn hơn 10 cm hoặc xuất hiện biến chứng nang chảy máu cũng như u nang buồng chứng xoắn.
Hình ảnh vị trí buồng trứng, vòi trứng (ống dẫn trứng), tử cung, và âm đạo. Ảnh: Mayo Clinic
Một điều cần lưu ý, ống dẫn trứng và buồng trứng bên phải nằm ở khoang ngoài phúc mạc vùng tiểu khung và cũng tương ứng với vị trí HỐ CHẬU PHẢI ở bên ngoài thành bụng. Khi vòi trứng hoặc buồng trứng bên phải bị viêm cấp hoặc mạn tính thì cũng thường biểu hiện các triệu chứng giống với viêm ruột thừa cấp tính. Tương tự, khi u nang buồng trứng phải có kích thước nang lớn hơn 10 cm gây chèn ép hoặc có biến chứng chảy máu (hemorrhagic ovarian cyst) hoặc biến chứng xoắn (u nang buồng trứng xoắn)… thì cũng có thể biểu hiện triệu chứng đau bụng tại vị trí HỐ CHẬU PHẢI. Các loại u nang có kích thước lớn hơn 10 cm hoặc có biến chứng xoắn thì cũng thường có chỉ định mổ cắt u hoặc phải mổ cấp cứu để xử trí biến chứng u nang buồng trứng xoắn.
Ngoài ra, vùng HỐ CHẬU PHẢI còn có rất nhiều tạng tương ứng nằm ở phía dưới (hồi tràng, manh tràng, đại tràng, thận và niệu quản, ruột thừa, voi trứng, và buồng trứng…) sẽ càng gây khó khăn cho bác sĩ trong việc chẩn đoán phân biệt nguyên nhân gây đau bụng vùng HỐ CHẬU PHẢI để từ đó có thái độ xử trí phù hợp. Thậm chí, đôi khi ruột thừa có thể nằm lạc vị trí thông thường khiến bác sĩ có thể bỏ sót viêm ruột thừa.
Khi có viêm ruột thừa hoặc u nang buồng trứng xoắn thì bắt buộc phải điều trị ngoại khoa, và khi vòi trứng và buồng trứng bị viêm, hoặc u nang buồng trứng chảy máu… thì có thể điều trị bảo tồn bằng nội khoa (trừ khi ổ áp xe vòi trứng và buồng trứng quá lớn gây nhiễm trùng toàn thân hoặc kích thước u nang quá lớn gây triệu chứng do chèn ép). Do vậy, đứng trước một bệnh nhân đau bụng vùng HỐ CHẬU PHẢI mà chưa thể phân biệt được do viêm ruột thừa hoặc u nang buồng trứng phải xoắn với viêm vòi trứng phải, viêm buồng trứng phải, hoặc u nang buồng trứng phải chảy máu do bất cứ lý do gì thì thái độ xử trí đúng mực và an toàn nhất nhất cho người bệnh là CÂN NHẮC PHẪU THUẬT vì các nguyên nhân ngoại khoa.
Hình ảnh u nang buồng trứng. Ảnh: Mayo Clinic
Rất nhiều bệnh nhân đã lĩnh hậu quả oan uổng, cũng như rất nhiều bác sĩ đã bị treo dao một cách không đáng cũng chỉ vì viêm ruột thừa bị bỏ sót và không được chẩn đoán cũng như phẫu thuật không kịp thời. Qua vụ việc “Chẩn đoán viêm ruột thừa nhưng lại… mổ buồng trứng” mà trong những ngày qua rất nhiều báo, đài và truyền hình đăng tải với nội dung và thái độ lên án một cách hết sức vô lý các bác sĩ và bệnh viện… mình thấy thật là buồn bởi vì các bạn không hiểu hết cũng như chưa hiểu tới. Chính điều mà các bạn đang làm không những khiến các bác sĩ không tâm phục khẩu phục, mà còn làm họ chùn tay trước mỗi ca bệnh khó, và người thiệt cuối cùng sẽ lại là người bệnh.
Bác sĩ Lương Quốc Chính
Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai
