Oxymetazoline là một trong những thuốc có tác dụng làm giảm sung huyết, được dùng để làm giảm tạm thời sung huyết mũi do cảm lạnh, viêm mũi, viêm xoang, sốt cỏ khô hoặc dị ứng đường hô hấp trên; Giảm tạm thời đỏ mắt do kích ứng nhẹ, như kích ứng vì dị ứng phấn hoa, lạnh, bụi, khói, gió, bơi lội hoặc đeo kính áp tròng… Trên thị trường thuốc có các dạng dung dịch nhỏ mũi và dung dịch nhỏ mắt.
Dùng thuốc nhỏ mũi kéo dài có thể gây kích ứng niêm mạc mũi, đặc biệt đối với trẻ em.
Khi nhỏ thuốc vào mũi đang bị sung huyết (ngạt mũi), thuốc sẽ tác dụng lên các thụ thể alpha – adrenergic ở các tiểu động mạch của niêm mạc mũi làm co mạch, dẫn đến giảm lưu lượng máu và giảm sung huyết mũi. Thêm vào đó, thuốc làm thông lỗ vòi nhĩ đang bị tắc. Mũi được thông khí trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, có thể lại bị giãn mạch lại và sung huyết ở mức độ nào đó. Do vậy, tránh dùng thuốc dài ngày (nhiều nhất là 1 tuần). Dùng oxymetazolin nhỏ mắt, sung huyết kết mạc giảm đi, nhưng nếu lạm dụng thuốc có thể nguy hiểm hơn.
Sau khi nhỏ thuốc, tác dụng co mạch tại chỗ thường đạt được trong vòng 5 – 10 phút, duy trì 5 – 6 giờ rồi giảm dần trong 6 giờ tiếp sau. Dùng tại chỗ ở mắt, tác dụng co mạch xảy ra trong vòng 5 phút và kéo dài tới 6 giờ.
Cần lưu ý, không được sử dụng thuốc cho người bệnh mẫn cảm với thuốc hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc, người bệnh bị glôcôm. Không dùng thuốc nhỏ mũi oxymetazolin hydroclorid nồng độ 0,05% cho trẻ em dưới 6 tuổi.
Dùng oxymetazolin quá liều, kéo dài hoặc quá thường xuyên có thể kích ứng niêm mạc mũi, đặc biệt ở trẻ em; có thể gây tác dụng phụ toàn thân như tăng huyết áp, hồi hộp lo lắng, buồn nôn, chóng mặt, đau đầu, đánh trống ngực hoặc nhịp tim chậm phản xạ… Ở những người bệnh bị bệnh mạch vành, đau thắt ngực hoặc tăng huyết áp (bệnh có thể tăng lên do thuốc gây tác dụng trên tim mạch), người đái tháo đường, cường tuyến giáp… cần dùng hết sức thận trọng với sự theo dõi của bác sĩ.
Các phản ứng bất lợi do thuốc thường không phổ biến. Tuy nhiên, nói chung không nên dùng thuốc quá 1 tuần, vì dùng thuốc dài ngày có thể gây viêm mũi do thuốc. Ngoài ra, người bệnh có thể thấy khô miệng và khô họng, kích ứng tại chỗ… Cần ngừng thuốc nếu có phản ứng phụ xảy ra.
Dược sĩ Hoàng Thu
